Καστοριανός Μανωλάκης

Ο Καστοριανός Μανωλάκης δικαιούται τον τίτλο του πρώτου Έλληνα Ευεργέτη. Το 1661 επανίδρυσε την Πατριαρχική Σχολή στην Κωνσταν-τινούπολη για την οποία όχι μόνον αγόρασε ειδικό κτίριο στο Φανάρι, αλλά ανέλαβε να χρηματοδοτεί και τρεις δασκάλους «ένα δια τα κοινά (στοιχειώδη) γράμματα, να πηγαίνει όποιον παιδί θέλει να μαθαίνει χωρίς πληρωμή, άλλον δάσκαλον της κυκλοπαιδείας δηλ. γραμματικής, ρητορικής και λογικής και έτερον τρίτον δάσκαλον σοφόν και επιστήμονα φιλοσοφίας και θεολογίας. Δίδει δε εισόδημα να τρέφονται δώδεκα μαθηταί, να έχωσι την τροφήν τους και τα ενδύματά τους από το σχολείον. Στις 20 Μαΐου 1682 μ΄ένα γράμμα προς τους συμπολίτες τους οι καστοριανοί της Πόλης υπόσχονται να συντρέξουν τη γενέτειρά τους στην καταπολέμηση της αμάθειας: «Επειδή και όσα καλά εις τους ανθρώπους ευρίσκονται, η σοφία τα επενόησεν και τα ευρήκεν. Είναι λοιπόν μεγάλη μας αγνωσία οπού οι μεν άλλοι άνθρωποι και ξένοι να ποτίζονται από την πηγήν της πατρίδος μας και η εδική μας πατρίς να μένη διψασμένη και σκοτισμένη από την σκότωσιν της αμαθείας και από την δίψαν των μαθημάτων. Εσυμφωνήσαμεν λοιπόν και ημείς να σταθούμεν όλοι κοινώς με όλην μας την προθυμίαν να καταστήσωμεν και εις την εδικήν μας το λαμπρότατον τούτον και πολυωφελέστατον φως των γραμμάτων».

Και ο Απόστολος Βακαλόπουλος αναφερόμενος στα σημειώματα του κώδικα της Μητρόπολης σημειώνει: Στη σελίδα 42α του κώδικα αναγράφεται επιστολή από 20.5.1682 των Καστοριανών της Κωνσταντινούπολης που προτρέπουν τους εν Καστορία τιμιωτάτους άρχοντας όπως γράψωσιν επιστολήν προς τον εν Κωνσταντινοπόλει Καστοριέα Μανωλάκην, ίνα συνεργήση υπέρ ιδρύσεως Σχολής εν Καστορία, ως ευμοιρούσι ( Ευ=καλώς+μοίρα) τοιούτων τα Ιωάννινα, η Άρτα, το Αιτωλικόν, η Πάτμος, η Χίος, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.

Έκανε επίσης γενναίες δωρεές στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στα μοναστήρια του Αγίου Όρους και στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Τέλος κατέβαλε τις δαπάνες και τα υλικά για την ανακατασκευή του ναού της Γέννησης της Βηθλεέμ. Συνοψίζοντας τη δράση του αυτή ένα πατριαρχικό σιγίλιο[1] του 1663 χαρακτηρίζει τον Μανωλάκην «ως άλλον τινά χρυσορρόαν Νείλον, τοις της ελεημοσύνης ρεύμασι την οικουμένη καταρδεύοντα».

[1] Επίσημο Πατριαρχικό έγγραφο από τη λατινική λέξη Sigillium=σφραγίδα.