Ο Άγιος Γεώργιος της Ακρολοφίας.

Από την εκκλησία του Νικολάου
Κασνίτση Καστοριάς

Όπως λέμε Ακροναυπλία, έτσι μπορούμε να πούμε και Ακρολοφία. Όταν ο Αλέξιος Κομνηνός στέφθηκε Αυτοκράτωρ του Βυζαντίου στα 1081 μ.Χ. οι Νορμανδοί με επίκεντρο το Δυρράχιο είχαν εξαπλωθεί μέχρι την Καστοριά. Ο πόλεμος κατά των Νορμανδών κράτησε περίπου πέντε χρόνια. Στα 1.085 ο Αλέξιος Κομνηνός στρατοπέδευσε έξω από την Καστοριά, η τελευταία αντίσταση των Νορμανδών, των προσωρινών κατακτητών. Δύο από τους καλύτερους στρατηγούς του ο Γεώργιος Παλαιολόγος και Νικηφόρος Βρυέννιος ο μετέπειτα σύζυγος της Άννας Κομνηνής ανέλαβαν το δύσκολο εγχείρημα της εκπόρθησης της πόλης της Καστοριάς. Αλλά ας δούμε τι γράφει η Άννα Κομνηνή: Πλοίων δε μη ενόντων (υπαρχόντων) εν αμάξαις επιφορτίσας ακάτια τινά μικρά δια του μολισκού εν αυτή (τη λίμνη) εισήγαγεν (εννοεί το Γεώργιο Παλαιολόγο).

 Ὁρῶν δὲ τοὺς μὲν ἀνιόντας τῶν Λατίνων ἐξ ἑνὸς μέρους ταχέως ἀνιόντας, τοὺς δ' ἐξ ἑτέρου κατιόντας πλείονα χρόνον τρίβοντας ἐν τῷ κατιέναι τὸν Παλαιολόγον Γεώργιον μετὰ ἀλκίμων ἀνδρῶν ἐν αὐτοῖς εἰσελάσας εἰς τοὺς περὶ τοὺς βουνοὺς πρόποδας προσορμίσαι προσέταξε παραγγείλας, ὁπηνίκα τὸ δοθὲν αὐτῷ σημεῖον θεάσοιτο, τηνικαῦτα τὴν ἀκρολοφίαν καταλαβόντα ἐξ ὀπισθίων αὐτῶν καὶ διὰ τῆς ἀοικήτου καὶ ῥᾳδιωτέρας εἰσελθεῖν· ... Καὶ παραχρῆμα ἔργου ἁψάμενοι ἐξαιτοῦνται τὸν αὐτοκράτορα μίαν μὲν σημαίαν πρὸς τῷ τοῦ μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τεμένει στῆναι (ἔφθασε γὰρ ἐπ' ὀνόματι τούτου τοῦ μάρτυρος ἐκεῖσε ἀνοικοδομηθῆναι ὁ ναὸς οὑτοσί).Ὁ δὲ αὐτοκράτωρ μάλα ταχέως ἐπλήρου τὸ αἰτηθέν· αὐτὸς δὲ τῆς πρὸς τὸ Βυζάντιον εἴχετο νικητὴς ἐπιφανέστατος. Αλεξιάς 6.1 ..

Ο καθένας εύκολα μπορεί να φανταστεί τι αριστουργηματικό αρχιτεκτονικό οικοδόμημα και τι πλούσιο διάκοσμο θα είχε ο Ναός τους Αγίου Γεωργίου αφιερωμένος στην επισφράγιση της νίκης κατά των Νορμανδών και μάλιστα ύστερα και από επιτακτικό αίτημα για την ανέγερσή του από το Γεώργιο Παλαιολόγο και το Νικηφόρο Βρυέννιο. Ο πρώτος ίσως δημόσιος ναός στα 1.085. Αλλά και ο πρώτος ναός που καταστράφηκε από τους Οθωμανούς. Όπως μας πληροφορεί ο Ναούμ, το προαναφέραμε, όλα τα δημόσια κτίρια στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου οι νέοι κατακτητές ή τα εγκατέλειπαν να ερημωθούν ή αναγείρανε τζαμιά. Εξάλλου, όπως έλεγε ο Καβάφης: …λαμπρότατοι μές στών αμφίων τον στολισμό/ο νούς μου πιαίνει σε τιμές μεγάλες της φυλής μας, στο ένδοξό μας Βυζαντινισμό. Όντως ο Ναός του Αγίου Γεωργίου της ακρολοφίας θύμιζε ένδοξες στιγμές του Βυζαντίου. 

 Ο Παναγιώτης Παπαναούμ γράφει: Εις τον Άγιον Γεώργιον της Καστορίας εν θολωτοίς κοιλώμασιν, επί της δυτικής πλευράς του ναού, φαίνονται και σήμερον ίχνη ζωγραφιών παριστασών, κατά την παράδοσιν των πολιτών, πρόσωπα αγίων, το αληθές όμως είναι ότι οι άγιοι ούτοι ήσαν οι διαπρέψαντες αυτοκρατορικοί υπάλληλοι της βυζαντινής δυναστείας κατά την παράδοσιν της πόλεως εις τους Οθωμανούς.

[1] Αντί ώχετο=ανεχωρήσε ταχέως, ίσως από λάθος των πολλών ανά τους αιώνες αντιγραφέων.

Τα λήμματα της Βικιπαίδειας  Άννα Κομνηνή:,  Γεώργιος Παλαιολόγος, Νικηφόρος Βρυέννιος ο Νεότερος
 είναι δικά μου.