ΑΝ ΟΧΙ ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ, είναι τουλάχιστον περίεργη η μυθο-λογική παράδοση που- σε πείσμα μιάς πραγματικής διάστασης- προσπάθησε να συνδέσει την Αργολίδα με την Καστοριά μ΄ένα είδος γλωσσικού γεφυρώματος: λένε ότι ο Πενθίλος, γιος του Ορέστη, έχτισε κάποτε την πόλη που ονομάστηκε Άργος Ορεστικόν. Η λέξη Ορέστης είναι ομόρριζη της λέξης ορεινός και σύγχρονοι ερευνητές της ιστορίας υποστηρίζουν, ότι οι Δωριείς στην τελευταία φάση της μετακίνησής τους προς νότον είχαν ορμητήριο την Πίνδο. Η ευρύτερη περιοχή πέριξ της λίμνης της Καστοριάς με τους πασσαλόπηκτους οικισμούς της νεολιθικής εποχής πριν ακόμα από τον 7ον αιώνα π.Χ. προΰπήρχε όχι μόνον του Ορέστη, αλλά και αυτού ακόμη του Κάστορος αδελφού του Πολυδεύκους.
Όπως μας πληροφορεί ο ιστορικός Πολύβιος με τη Συνθήκη της Απάμειας οι Ρωμαίοι το έτος 190 π.Χ. για να περιορίσουν την ισχύ του Φιλίππου Ε΄της Μακεδονίας συμμάχου του Αντιόχου Γ΄ δημιούργησαν αυτοτελές βασίλειο το της Ορεστίδος που κράτησε είκοσι δύο χρόνια μέχρι τη μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ. Η υπόθεση αυτή δεν άφησε ασυγκίνητο και το Καβάφη που έγραψε ένα από τα συναρπαστικότερα, ως συνήθως, ποιήματά του :
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ…και ο επίλοιπος βίος του θα διέλθει αμέριμνος. Αυτά ο Φίλλιπος (Ε΄) τουλάχιστον διατείνεται.Ήσανε μια φυλή.... Θυμάται πόσο στην Συρία θρήνησαν, τι είδους λύπη είχαν, σαν έγινε σκουπίδι η μάνα των Μακεδονία.
Στην ίδια περιοχή και, περίπου, στη θέση της σημερινής Καστοριάς, ο Τίτος Λίβιος μνημονεύει, πρώτος και μόνος από τους αρχαίους ιστορικούς, την πόλη Celetrum, «in paeninsula (χερσόνησο) situm» (31,40). Κέλετρον εκ του αρχαίου ρήματος Κηλέω-ώ που σημαίνει : Θέλγω, σαγηνεύω, ξελογιάζομαι. Πάντως ο Παπαπαναούμ δεν έχει αμφιβολίες για την ταύτιση: «Εγεννήθην εν Καστορία πάλαι Κέλετρον καλουμένην».
Στον ίδιο αυτό τόπο πρέπει ν΄αναζητήσουμε και την πόλη που έχτισε ο Διοκλητιανός τον 3ον αιώνα μ.Χ. και της έδωσε τ΄όνομά του. Τρεις αιώνες αργότερα ο Προκόπιος, ο πρώτος ιστορικός που παραδίνει τη λέξη Καστοριά, περιγράφει τη Διοκλητιανούπολη με ακρίβεια: «λίμνη δε τις αυτή εν γειτόνων τυγχάνει ούσα ή (η οποία) Καστορία ωνόμασται. Και νήσος κατά μέσον της λίμνης τοις ύδασιν περιβέβληται» (Περί κτισμάτων ΙV,3.273). Από τον ίδιο ιστορικό μαθαίνουμε ότι εδώ ακριβώς ήταν η θέση όπου ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός «πόλιν εν τη νήσω οχυρωτάτην εδείματο (έκτισεν με τέτοιο τρόπο που προκαλούσε δέος στον εχθρό) και το όνομα, ως το εικός, αφήκε τη πόλει». Τίνος όνομα; Του δημιουργού αυτοκράτορα; Αλλά οι πηγές δεν ταυτίζουν την Καστοριά με καμιά Ιουστινιανούπολη, όπως νόμισαν μερικοί. Ή μήπως, πράγμα πιθανότερο, πρέπει να πιστέψουμε ότι ο Ιουστινιανός άφησε στην πόλη που έχτισε τ΄όνομα της λίμνης;
Λίμνη τίς εστι η της Καστορίας εν η (αναφορ.) τράχηλος από της χέρσου εισέρχεται και περί το άκρον ευρύνεται εις πετρώδεις βούνους αποτελευτών. Περί δε το τράχηλον και πύργοι και μεσόπυργοι ωκοδόμηνται κάστρου δίκην, όπερ και Καστορία ονομάζεται. Alexias 6.1.1.12. Καταρχήν και η Άννα Κομνηνή αναφέρει ότι η λίμνη ονομάζεται Καστορίας, αλλά είναι συνεπαρμένη από το μεγαλοπρεπή όγκο των πύργων.
Τας γουν ελεπόλεις* και τα πετροβόλα μηχανήματα έξωθεν καταστήσας δια πάσης νυκτός και ημέρας μαχόμενος και κατασείσας τον του τείχους περίβολον, επεί καρτερώτερον οι εντός ανθίστανται (ουκ ενεδίδουν ουδέ του τείχους καταρραγέντος).
Άρα υπάρχει ομοφωνία ως προς την ονομασίαν της λίμνης Καστοριάς από την οποία ονομάστηκε και η πόλη κατά τους χρόνους της βασιλείας του Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.). Αρχικά η λίμνη πήρε το όνομά της από τους κάστορες που ενδημούσαν για αιώνες σ΄αυτήν και απ΄αυτούς παραδει-γματίσθηκε ο άνθρωπος της νεολιθικής εποχής για να σχεδιάσει το δικό του πασσαλόπηκτο οικισμό.
Έχουμε πειστική ένδειξη, ότι το 18ον αιώνα υπήρχαν κάστορες στη λίμνη της Καστοριάς από το Document No 1314 του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας το οποίο μας πληροφορεί, ότι την ίδια εποχή στέλνουν οι Καστοριανοί ολίγα γουναρικά από Κάστορα. [1] Από τη υπεράγρευση και τη συνεχώς αυξανομένη ζήτηση των δερμάτων του που θεωρούνταν ανώτερα και της αλεπούς και του λαγού επήλθε φυσικά η εξόντωσή του.
[1] Την πρώτη έγγραφη μαρτυρία έχουμε από ένα Πατριαρχικό σιγίλιον έτους 1574 βάσει του οποίου ανατέθηκε από τον Πατριάρχη Ιερεμία Β΄ στην περίφημη συντεχνία των γουναρέων Καστοριαίων της Κωνσταντινοπουλίτι-κης παροικίας ο έλεγχος της περιουσίας των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους.
Έχουμε πειστική ένδειξη, ότι το 18ον αιώνα υπήρχαν κάστορες στη λίμνη της Καστοριάς από το Document No 1314 του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας το οποίο μας πληροφορεί, ότι την ίδια εποχή στέλνουν οι Καστοριανοί ολίγα γουναρικά από Κάστορα. [1] Από τη υπεράγρευση και τη συνεχώς αυξανομένη ζήτηση των δερμάτων του που θεωρούνταν ανώτερα και της αλεπούς και του λαγού επήλθε φυσικά η εξόντωσή του.
[1] Την πρώτη έγγραφη μαρτυρία έχουμε από ένα Πατριαρχικό σιγίλιον έτους 1574 βάσει του οποίου ανατέθηκε από τον Πατριάρχη Ιερεμία Β΄ στην περίφημη συντεχνία των γουναρέων Καστοριαίων της Κωνσταντινοπουλίτι-κης παροικίας ο έλεγχος της περιουσίας των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους.
*Πολιορκητικές μηχανές από το ελείν+πόλεις του ρήματος αιρώ=πολιορκώ, καταστρέφω. Επίσης προσωνύμιον της ωραίας Ελένης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου